Heilbronn

	Heilbronn
	Emblemen
	Polityk
Lân	Dútslân
dielsteat	Baden-Wuertemberch
Regierungsbezirk	Stuttgart
Stedsyndieling	9 Stadtteile
	Sifers
Ynwennertal	128.334 (2022)
Oerflak	99,9 km²
Befolkingsticht.	1.285 ynw./km²
Hichte	157 m
	Oar
Postkoade	74072-74081
Koördinaten	49° 8' N 9° 13' E
	Offisjele webside
	heilbronn.de
	Kaart
	;

Heilbronn is in stêd (en gemeente) yn 'e Dútske dielsteat Baden-Wuertemberch. De stêd leit oan 'e rivier de Neckar, sa'n 50 kilometer benoarden Stuttgart. Heilbronn is sûnt it jier 1970 in Dútske Großstadt.

Heilbronn hat de bynamme Käthchenstadt, nei it toanielstik Das Käthchen von Heilbronn fan Heinrich von Kleist.

Skiednis[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Op 28 desimber 1371 waard Heilbronn mei in wet fan keizer Karel IV in ryksstêd yn it Hillige Roomske Ryk. De hechte relaasje mei de keizer en de alliânsje mei de karfoast fan 'e Palts fan 1417 oant 1622 konsolidearren de posysje foar Wuertemberch oer.

Yn 'e 19e iuw ûntjoech Heilbronn him ta de wichtichste yndustrystêd fan it keninkryk Wuertemberch. Carl Heinrich Theodor Knorr stichte yn 1838 de speserijedrûgerij yn Heilbronn, dy't fuortlibbet yn Unilevers merk, Knorr. Ek FrieslandCampina Germany, in dochter fan FrieslandCampina, hat syn sit yn Heilbronn.

Fan 1923 oant de machtsgreep fan Hitler hie de NSDAP as politike macht yn Heilbronn gjin betsjutting. Op 10 novimber 1938 waard de synagoge fan Heilbronn yn 'e brân stutsen en ferneatige en yn 'e rin fan 1939 kaam der in ein oan 'e tradysjerike, joadske mienskip fan Heilbronn.

De stêd wie al betiid ien fan 'e stêden dêr't de reformaasje oannommen waard. De preker yn 'e Kiliaantsjerke Johann Lachmann skreau de Heilbronner katechismus, ien fan 'e earste protestantske katechismen. De earste protestantske boargemaster fan 'e stêd naam mei seis protestantske foarsten en fjirtjin oare ryksstêden diel oan it protest op 19 april 1529 op 'e Ryksdei yn Spiers tsjin it bûten wurking stellen fan 'e bepalingen fan 'e eardere Ryksdei yn Spiers fan 1526. Yn 'e rin fan 'e 16e iuw brocht de ekonomyske stabiliteit fan 'e stêd mear bloei. Yn dy tiid hie Heilbronn sa'n 4.000 ynwenners. In soad histoaryske gebouwen geane op dat tiidrek werom, lykas de westlike toer fan 'e Kiliaantsjerke, it Fleischhaus en it riedshûs.

Yn septimber 1944 rjochte de SS yn it stedsdiel Neckargartach it Konsintraasjekamp Neckargartach op, in bûtenkamp fan Natzweiler-Struthof, dêr't tydlik mear as 1000 finzenen finzen sieten, dy't yn 'e wapenyndustry en op oare plakken foar twangarbeid ynset waarden. Op it tsjerkhôf oan 'e Böllinger Straße lizze 246 finzenen begroeven.

Heilbronn wie yn 1939 mei 72.000 ynwenners nei Stuttgart de op ien nei grutste stêd yn Wuertemberch. Sûnt desimber 1940 hie de stêd ferskillende kearen lêst fan alliearde bombardeminten. In Britsk loftbombardemint op 4 desimber 1944 hie fan gefolgen dat de binnenstêd folslein ferwoastge waard. Ek kamen mear as 6.500 minksen om it libben. Doe't de Amerikaanske troepen op 12 april 1945 de stêd besetten, hie Heilbronn noch mar 46.350 ynwenners.

Befolking[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Nei Offenbach am Main en Pforzheim is Heilbronn yn Dútslân de stêd mei it heechste oandiel migranten fan 'e befolking. Yn 1999 lei it oandiel fan bûtenlanners op 20,5%. Yn 2016 bedroech it oandiel fan persoanen mei in migraasje-eftergrûn (dêrta wurdt immen yn Dútslân rekkene as dy sels of teminsten ien fan beide âlders sûnder Dútsk paspoarte berne is) 52% fan de totale befolking, wylst dat oandiel yn 2006 noch 45% wie. Foar bern en jongerein leit dat sifer noch heger en hat 63% in migraasjeeftergrûn.

Gemeenteyndieling[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Namme	Gemeentekaart
Heilbronn
Biberach
Böckingen
Frankenbach
Horkheim
Kirchhausen
Klingenberg
Neckargartach
Sontheim

It besjen wurdich[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

De foarneamste, fannijs boude histoaryske gebouwen lizze oan it Merkplein (Marktplatz): de Kilianustsjerke, it Riedshûs en it Käthchenhaus. De protestantske Kilianuskerk is in goatyske halletsjerke, wêrfan't de westtoer út 1529 fan grut keunsthistoarysk belang is: hy jildt as it earste gruttere renêssânsebouwurk benoarden de Alpen. It riedhûs, dêr't allinne de bûtenkant fan restaurearre is, is ek in renêssânsegebou (1582) en hat in astronomysk oerwurk.